Ses yalıtımı - temel kavramlar

• Ses basınç seviyesi (SPL) veya ses seviyesi Lp, bir sesin rms(*) değeri ses basıncının logaritmik bir ölçümüdür. Desibel (d8) cinsinden ölçülür.
• Desibel (d8): Ses basıncı seviyesinin desibel cinsinden ölçülmesidir. 0 dBSPL duyma eşik noktası olarak referans alınır.
• Ses basıncı, bır ses dalgasının yerel ortam basınç seviyesine göre yarattığı sapmadır. Ses basıncının birimi Pascaldır (sembol: Pa) Kalibrasyon, genellikle, 1 Pascal 94 dBSPL olacak şekilde yapılır.
• Ses şiddeti, birim alan başına akustik veya ses gücüdür (W). Ses şiddetinin birimi W/m2'dir.
• Ses gücü enerji oranıdır. Bir ses kaynağından yayılan birim zaman başına ses enerjisidir (Vs, W ses şiddeti birimine göre)
• dB skalası logaritmiktir ve ses seviyesindeki 10 dlik düşüş hacminin yanlanması gibi algılanır. - 40 dB' lik bir gürültü öznel olarak 50 dB' lik bir sesin yarısı olarak algılanır.

Sesin yayılımı :

Binalarda iki tür ses yayılımı vardır:

* Hava doğuşumlu ses:
Sesin havanın etkisiyle tıtreşen bir yapı oluşturarak yayılmasıyla ilgilidir: insanların konuşması, müzik vb. Diğer odalara iletimi ve yankıyı da içerir.


* Darbe sesi:
Yapıya dinamik bir kuvvetin etkimesınden kaynaklanır. Orn. Düşen objeler, sandalyelerin sürüklenmesi, zeminde yürüyen insanlar, sağlık ekipmanın duvara tutturulması, duvara sabitlenmiş hoparlörler vb.

Ses yalıtımının temelleri -> sesin yutulması :

Yutulma: Oda içerisindeki bir ses dalgası bir yüzeye çarpınca, sesin bir bölümü yansır. Sesin kalan bölümü malzeme tarafından emilir.


Sesin yutulması: Bir malzemenin ses enerjisini düşürme (yutulma) ve diğer yüzeylere geçirme yetisidir. (ör. zemin altı döşemesi)
• Bir odanın ses parametreleri (örn, ses seviyesi, yankılanma süresi) ses yutucu malzemeler kullanılarak geliştirilebilir.
• Bu özellikle asma tavalar, dalgalı zeminler, sinema salonları ve oditoryumlar ile kayıt stadyoları için önemlidir.

Bir alanın ses ayarı :

Duyma kalitesinin artırılması
Gürültülü bir alanın ses seviyesinin düşürülmesi


Camyünü malzemesinin ses yutma özelliği değişik parametrelere bağlıdır :

• Frekans • Kalınlık • Olası dış kabuk • Arkasında havanın varlığı • Kompaktlık (veya yoğunluk)

Bir ses yutma eğrisi örneği :



Ses yutulumu, bir oda içerisindeki yankılanma zamanını kontrol etmek için kullanılır.


Bir malzemenin ses yalıtım özelliğini belirleyen iki nitelik vardır: dinamik katılık ve hava akışı direnci

• Dinamik katılık
Bu nitelik bir malzemenin ses dalgaların] iletme yetisini belirler. [s'=EgyNicl) birimi MN/m3]. Malzemenin yoğunluğuna bağlıdır, dolayısiyla yoğun (veya daha sert) malzemeler ses anlamında daha iyi iletkenlerdir (örn. tahta bir kapıya vurmak bir camyünü levhaya vurmaktan daha fazla ses çıkarır).



• Hava akış direnci
Hava akışı direnci [KPa.s/m2 ölçülür] bir malzemenin belli bir akış hızında içerisinden ne kadar hava geçirdiğine bakılarak yutma yetisinin ifade edilmesidir. Bu değer kalınlık ve yoğunluğu bağlıdır.
Hafif camyünü şilteleri >5 Kna.s/rn, varak ideal değerler' gösterirler.
Genel olarak, daha kalın yalıtım - daha iyi akustik performans'a işaret eder

Not: Ideal yalıtım içi, bit değer 5 ila 10 Kr', strn, arasında olmalıdır. Yoğunluğu kareköke ulaşrnak için bu değerin üzerinde arttırmak -5 kPa.s/ nı,den daha büyük bir değer- iki katmanlı bir yapının akustik performansını artırmaz. 10 Kpa • s/m,den yukanda ise katı bır malzeme varmışçasına (çok yoğun) ses geçişi gerçekleşir, 5 KPa • s/m,nin altında ise yeterli yutulma olmaz.

Ses yalıtımı: kütle—yay—kütle prensibi :

Bir yapıdaki ses yalıtımı bir boşluk (kaynak) ile ona komşu diğer bir boşluk (karşılayan) arasındaki ses basıncı arasındaki farktır.
Modern mimarlıkta akustik yalıtım en iyi şekilde kütle—yay—kütle prensibi uygulanarak, yani iki katı katman arasına elastik bir malzeme yerleştirilerek elde edilir.
Bu şekilde, akustik titreşim ve dolayısıyla boşluklar arası ses geçişi azaltılır.
Bir yapının ses geçiş kaybını (veya ses azalma indeksi) birçok faktör etkiler.

Bazı önemli olanlar:


Ses köprüleri:


Bir ses köprüsü, bir delik veya oyuktan ses iletimini ifade eder. Içerisinde kütle bulunmayan bir oyuk, ses üretir. (örneğin bir gitar)
Bir binada istenilen yalıtım seviyesine ulaşmak için istenmeyen tüm ses iletimi engellenrnelidir. Bunlar iki türlüdür:

Sızıntı: Sesin havalandırma kanalları, ortak TV—kablo delikleri, oluklar vb. vasıtasıyla taşınmasıdır. Bu iyi planlama ve iyi işçilikle engellenebilir.
Dolaylı iletim: Bu, ses geçişinin iki oda arasındaki yan yana elemanlar arasındaki kısmıdır, örneğin dış duvar veya çatı. Bu üreticinin talimatlanna uygun doğru kurulum ile önlenebilir.

Özet: Ses yalıtımı :

Bir malzemenin ses yalıtımı niteliğini belirleyen özellikler:
• Dinamik katılık: Bu nitelik, malzemenin ses dalgalarını iletme yetisini ifade eder. Bu, malzemenin yoğunluğuna bağlıdır.
• Hava akış direnci: Hava akış direnci, belli bir akış hızında içerisinden ne kadar hava geçirdiğinin değerlendirilmesiyle belirlenen, bir malzemenin absorbe edebilme özelliğidir, yoğunluk ve kalınlığa bağlıdır.
Yalıtım ne kadar kalınsa, akustik performansı o kadar iyidir.

Bir yapıdaki ses yalıtımı bir boşluk (kaynak) ile ona komşu diğer bir boşluk (karşılayan) arasındaki ses basıncı arasındaki farktır.
Kütle-yay-kütle prensibi uygulanarak, yani iki katı katman arasına elastik bir malzeme yerleştirilerek ses titreşimi ve dolayısıyla boşluklar arası ses geçişi azaltılır.
Ses köprüleri Bir ses köprüsü, bir delik veya oyuktan ses iletimini ifade eder. Içerisinde kütle bulunmayan bir oyuk, ses üretir. Iki türlü istenmeyen ses iletimi şekli vardır:
• Sızıntı: Sesin havalandırma kanalları, ortak TV-kablo delikleri, oluklar vb. yoluyla taşınmasıdır.
• Dolaylı iletim: Bu, ses geçişinin iki oda arasındaki yan yana elemanlar arasındaki kısmıdır, örneğin dış duvar veya çatı.